SAĞLIKLI PİŞİRMENİN PÜF NOKTALARI
Sağlıklı beslenmek için doğru pişirme kaplarının kullanılması oldukça önemlidir. Sağlığımıza dost mutfak gereçlerini tercih etmeliyiz. Porselen, çelik, demir döküm veya cam kap en sağlıklı pişirme ve saklama kaplarıdır. Özellikle cam kaplar asit ve alkaliden etkilenmez.
Besinleri pişirme ilkelerinde ve pişirmede kullanılan kaplarda doğru tercihler yaparak oluşabilecek besin öğesi kayıplarını en aza indirmek mümkündür. Günümüzde yemek pişirmede kullanılan tencere ve tavalar çok çeşitlidir. Bu kaplar genelde alüminyum, demir, bakır, çelik, teneke, toprak, nikel ve krom gibi maddelerin tek başlarına ya da karışımlar haline getirilerek işlenmesiyle elde edilmektedirler.
Bakır Kaplar; Kalayı dökülmüş bakır kaplarda yapılan yemekler besin ögesi kayıplarına ve besin zehirlenmelerine neden olabilir. Bakır kapta pişen ve bekletilen yemeklere kaptan bakır geçmesi nedeniyle vücuda alınan bakır miktarı artmakta, bu da zehirlenmeye neden olmaktadır. Bu nedenle bakırın besinle doğrudan temas etmesini engellemek için bakır kaplar kalaylanmadan kullanılmamalıdır.
Alüminyum Kaplar; Alüminyum kapların besinin alkali ve asit olmasından etkilenme özelliği vardır. Yani asitli maddelerin kap içerisinde durması alüminyumda yavaş yavaş çözünmeye neden olur. Çözünen maden besine karışır. Bu çok yavaş ve az olduğundan sağlığa etkisi hemen ortaya çıkmaz. Ancak bulaşma sonucunda yıllar sonra unutkanlık ve merkezi sinir sisteminde hasar gibi yan etkiler görülebilir. Ayrıca besinlerle alınan alüminyumun artması, kalsiyum, demir, fosfor, magnezyum gibi minerallerin emilimini azaltır.
Toprak kaplar; Toprak kaplar besindeki asit ve alkaliden etkilenmez fakat ani ısı değişikliklerinde kırılabilirler. Yüzeylerinde çatlak oluşması mikroorganizma üremesine sebep olabilir. Bu nedenle kullanımında dikkatli olunmalıdır.
Teflonlar; Teflon pişirme kapları ateşe dayanıklıdır fakat çizilme veya sıyrılma durumunda tehlike oluşturmaktadır. Çünkü çizilen teflonun kimyasal maddesi ve altındaki maden yemeğe karışır. Teflon tava ve tencerelerin yapımında kullanılan perflorooktanoik asit (PFOA) isimli madde kanserojen etki göstermektedir. Bu nedenle teflon tava kullanırken tahta kaşık tercih edilmeli ve güvenilir firmalardan alışveriş yapılmalıdır.
Düdüklü Tencere; Düdüklü tencerelerde ısı 110 dereceyi bulduğundan özellikle sebzelerin besin içeriğinde kayıp yaşanmaktadır. Sebzelerde bulunan C vitamini 60 derecede, A vitamini 90 derecede, B ve D vitaminleri de 110 derecede yok olurlar.
Plastikler; Mikrodalga fırınlarda kullanılan plastik kapların 70 derecenin üzerinde ısıtılması durumunda zararlı kimyasallar açığa çıkmaktadır. Bisfenol-a (BPA), polivinil clonir (PVC) en zehirli olanlarıdır.
Melamin Kaplar ; Hem melanin hem formaldehit içerir. 70 derece üzerinde formaldehit gıdaya geçer. PVC oyuncaklarda, şişelerde, ambalajlarında, sıkılabilir şişelerde bulunur. Östrojeni taklit ederek hormonal işlevi durdururlar.
Pişirme kağıtları; Pişirme kağıtlarına yağlıymış gibi kayganlık sağlayan yapılar genellikle silikonize maddelerden elde edilmektedir. Bu maddelerin en yaygını mum, kromstearat, vaks, reçine ve diyamant gibi endüstriyel yağ olarak adlandırılan katkı maddeleridir. Pişirme kağıtları, kağıtların bu maddelerle kaplanmasıyla elde edilir ve genellikle gıdaya teması tehlikeli olmayan maddeler olarak bilinmektedir. Fakat diyamant olarak adlandırılan maddenin petrol kökenli olduğu bilindiği için sağlık açısından risk taşıyabileceği ve bu nedenle diyament içeren pişirme kağıtlarının tercih edilmemesi gerektiği önerilmektedir. Genellikle 180 dereceyi aşan sıcaklıklara kullanılması uygun değildir. Yüksek ısıda, pişirme kağıdının içinde yer alan maddelerin yapısı bozularak bu maddeler gıdalarla etkileşime geçebilir ve sağlığınızı tehdit edebilir. Bu yüzden en sağlıklısı pişirme kağıdı kullanmak yerine fırın kabını yağlamak olacaktır.